DAO trong crypto là gì?

DAO ngày càng trở nên phổ biến trong ngành công nghiệp crypto trong thập kỷ qua. DAO (Decentralized Autonomous Organization) là tổ chức tự trị phi tập trung, giúp nhiều dự án blockchain khả năng hoạt động hoàn toàn tự động mà không cần bất kỳ đầu vào nào của con người.

Trong hướng dẫn này của Học viện AAG, chúng tôi sẽ giải thích DAO là gì, làm gì và hoạt động như thế nào. Chúng tôi cũng sẽ phân tích các lợi ích và vấn đề của DAO, đồng thời trả lời một số câu hỏi phổ biến nhất của người dùng về DAO ngày nay.

Decentralized autonomous organization (DAO) là gì?

DAO là viết tắt của “tổ chức tự trị phi tập trung”, là tên được đặt cho xương sống của nhiều dự án tiền điện tử. Bạn có thể coi đây giống như các tổ chức hoặc tập đoàn truyền thống, ngoại trừ thay vì được kiểm soát từ trên xuống, tổ chức được kiểm soát từ dưới lên — bởi những người nắm giữ token bỏ phiếu theo hướng của dự án.

Điều này có nghĩa là những thay đổi hoặc cải tiến tiềm năng đối với DAO được đề xuất trước tiên và sau đó cộng đồng sẽ bỏ phiếu cho những thay đổi hoặc cải tiến nào nên tiếp tục. DAO chỉ dựa trên blockchain và cách thức hoạt động của DAO được công khai trong các quy tắc cơ bản, lưu trong các smart contract. Kho bạc của họ cũng được tích hợp sẵn và không thể truy cập nếu không có sự chấp thuận.

Bitcoin đôi khi được coi là DAO đầu tiên vì nó hoạt động theo thỏa thuận tập thể giữa những người nắm giữ token. Nhưng DAO đã thay đổi một chút kể từ khi Bitcoin ra mắt, vì vậy Dash, được ra mắt vào năm 2014 với tên gọi “Xcoin”, được nhiều người coi là ví dụ sớm nhất về loại DAO được sử dụng phổ biến nhất bởi các dự án blockchain phi tập trung hiện nay.

DAO làm gì?

DAO hiện được sử dụng cho tất cả các loại mục đích. Bản thân Dash là một “altcoin” — một giải pháp thay thế cho Bitcoin được tách ra từ giao thức Bitcoin ban đầu — và một phần lớn các DAO tồn tại ngày nay cũng chủ yếu là các dự án tiền điện tử hoặc tài chính phi tập trung (DeFi). Tuy nhiên, trong nhiều năm nay, rất nhiều trường hợp sử dụng khác cho DAO đã xuất hiện.

Các tổ chức từ thiện và các tổ chức gây quỹ khác, launchpad và thị trường NFT cũng như các nhóm đầu tư đều đang tận dụng lợi thế của DAO ngày nay. Một số DAO độc đáo nhất là ConstitutionDAO, đã mua một bản gốc của Hiến pháp Hoa Kỳ và PleasrDAO, một nhóm các nhà sưu tập nghệ thuật sở hữu bản sao duy nhất của một album đặc biệt của Gia tộc Wu-Tang.

DAO hoạt động như thế nào?

Như chúng tôi đã đề cập ở trên, DAO được xác định bởi smart contrac của dự án, về cơ bản là một chương trình chạy trên blockchain để tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch tiền điện tử và các chức năng chính khác. Smart contract được thực thi tự động sau khi đáp ứng một số điều kiện nhất định hoặc khi các quy tắc của nó được tuân thủ, do đó, nó không cần sự tương tác của con người để hoạt động.

Đây là yếu tố chính của DAO, cho phép chúng hoàn toàn tự chủ và phi tập trung. Một khía cạnh quan trọng khác đáng chú ý là smart contract của DAO không thể bị thay đổi bởi một cá nhân hoặc một nhóm người mà không có sự chấp thuận của cộng đồng. Mọi thay đổi được đề xuất phải được đưa cho chủ sở hữu token – những người bỏ phiếu đồng ý.

Smart contract cũng nắm giữ kho bạc của DAO — số tiền đã được cộng đồng đầu tư vào dự án — giống như bản thân contract, không thể được chi tiêu hoặc sử dụng theo bất kỳ cách nào nếu không có sự cho phép của cộng đồng. Hơn nữa, chúng hoàn toàn minh bạch; bất kỳ ai cũng có thể truy cập smart contract trên blockchaini để xem chính xác cách DAO được thiết lập.

Lợi ích của DAO là gì?

Lợi ích lớn nhất của DAO, như chúng tôi đã đề cập trong suốt bài viết này, là chúng tự trị và phi tập trung. Không có thực thể trung tâm nào nắm giữ toàn bộ quyền lực, vì vậy chính cộng đồng có toàn quyền kiểm soát. Code sẽ tự thực thi chịu trách nhiệm về cách DAO hoạt động, do đó không thể có hoạt động hoặc kết quả nào không mong muốn diễn ra.

Bên cạnh đó, bất kỳ thành viên nào của cộng đồng đều có thể đưa ra đề xuất thay đổi hoặc cải tiến. Nếu chủ sở hữu token có ý tưởng sáng tạo mà họ tin rằng sẽ nâng cao dự án hoặc họ không đồng ý với một yếu tố trong hoạt động hiện tại của DAO, họ có thể chia sẻ đề xuất của mình để cộng đồng có thể bỏ phiếu cho họ.

Hơn nữa, vì DAO dựa trên công nghệ blockchain nên chúng hoàn toàn minh bạch và bất kỳ ai cũng có thể kiểm tra smart contract để tìm hiểu chính xác cách thức hoạt động. Những người tạo DAO ban đầu không thể che giấu các hoạt động độc hại tiềm ẩn để lừa đảo người dùng hoặc nhà đầu tư.

Vấn đề của DAO là gì?

Tất nhiên, không có gì là hoàn hảo và điều quan trọng cần lưu ý là DAO cũng có nhược điểm. Một trong số đó là, mặc dù khái niệm về DAO đã tồn tại gần một thập kỷ nay, nhưng bản thân công nghệ này vẫn còn ở giai đoạn sơ khai. Có rất nhiều câu hỏi chưa được trả lời khiến DAO không phù hợp với một số dự án và tổ chức phi tập trung.

Một số trong số đó xoay quanh tính hợp pháp và bảo mật của DAO. Nhiều người vẫn hoài nghi rằng việc tin tưởng vào các cộng đồng lớn, đặc biệt khi chúng liên quan đến phần lớn quỹ của tổ chức. Nhiều người lo sợ rằng các lỗi và lỗ hổng trong smart contract diễn ra, kẻ gian có thể lợi dụng để trục lợi. 

Những lo ngại này không chỉ dành riêng cho DAO; một số nhà nghiên cứu và chuyên gia có cảm nhận tương tự về các khía cạnh khác của công nghệ blockchain và tiền điện tử. Điều đó không có nghĩa là DAO không nên được sử dụng và không thể hữu ích, nhưng đây là một lưu ý cần bận tâm nếu bạn đang có kế hoạch đầu tư vào DAO.

Liên quan:

• Decentralized Autonomous Organization
• What is a dao
• What is a dao and how does it make money