Blockchain là gì?

Blockchain là một công nghệ tương đối mới, lần đầu tiên được đưa vào sử dụng thích hợp vào năm 2008, ban đầu để hỗ trợ Bitcoin – tiền điện tử đầu tiên trên thế giới – và các dự án tương tự. Hơn một thập kỷ sau, công nghệ blockchain có nhiều ứng dụng trong các ngành như tài chính phi tập trung (DeFi), chăm sóc sức khỏe và y học, hậu cần, v.v.

Blockchain là một loại Công nghệ sổ cái kỹ thuật số phi tập trung (DTL) được phân phối giữa một mạng lưới máy tính lớn hoặc các “nút”(nodes).  Đây là một khái niệm rất cơ bản đối với tiền điện tử, mã thông báo không thể thay thế (NFT) và thế giới web3. Có hiểu biết cơ bản về công nghệ blockchain có thể cực kỳ hữu ích cho bất kỳ người mới nào.

Công nghệ blockchain là gì?

Về cơ bản, blockchain là một cơ sở dữ liệu phân tán được chia sẻ giữa tất cả các máy tính hoặc “nút” của mạng. Nó được sử dụng để lưu trữ thông tin vĩnh viễn, chẳng hạn như các giao dịch tiền điện tử, hoặc dưới dạng điện tử. Dữ liệu được lưu trữ trong các khối, mỗi khối được liên kết với nhau trong một chuỗi và được bảo mật bằng mật mã. Dữ liệu trong blockchain không thể được chỉnh sửa hoặc xóa sau khi nó được ghi. 

Một yếu tố quan trọng của blockchain là nó mang tính “phi tập trung”. Bằng cách chia sẻ cơ sở dữ liệu giữa một số lượng lớn máy tính, không một cá nhân có quyền kiểm soát trong chuỗi. Điều này không chỉ đảm bảo tính đáng tin cậy và hợp lệ của tất cả dữ liệu trong blockchain, mà còn làm cho mạng an toàn hơn. Không giống như một mạng tập trung, chẳng hạn như những mạng được sử dụng bởi các ngân hàng thông thường và các tổ chức tài chính khác, mạng blockchain không có một bộ máy đơn lẻ nào mà các tội phạm nào có thể tấn công. 

Các blockchain sử dụng cơ chế đồng thuận – chẳng hạn như bằng chứng công việc (PoW) hoặc bằng chứng cổ phần (PoS) – để thỏa thuận và duy trì cộng đồng.

 Bạn có thể quan tâm: Bằng chứng công việc ‘Proof-of-work’ (PoW) là gì?

Một khối trong chuỗi khối là gì?

Blockchain là một từ ghép được tạo thành bởi các từ “khối” (block) và “chuỗi” (chain). Các khối được sử dụng để lưu trữ một số thông tin nhất định, chẳng hạn như một loạt các giao dịch tiền điện tử, sau khi nó đã được mạng xác thực. Khi một khối đã đầy, nó sẽ được đóng lại và sau đó được thêm vào chuỗi để tạo cơ sở dữ liệu hoàn chỉnh và vĩnh viễn – hoặc tạo ra sổ cái các giao dịch.

Mục tiêu chính của blockchain là gì?

Các blockchain có nhiều mục tiêu và những mục tiêu này có thể khác nhau tùy thuộc vào cách mà blockchain đó đang được sử dụng. Tuy nhiên, một số mục tiêu phổ biến nhất cho hầu hết tất cả các blockchain là:

1. Phi tập trung
   Dữ liệu được lưu trữ trong một chuỗi khối không được kiểm soát hoặc duy trì bởi một thực thể duy nhất. Mỗi người trong mạng đều đóng một vai trò quan trọng trong việc cập nhật cơ sở dữ liệu và khi một khối bị đóng, nó sẽ không thể bị thay đổi hoặc xóa theo bất kỳ cách nào. Điều này giúp đảm bảo một mục tiêu blockchain khác, đó là…

2. Vĩnh cửu
   Bởi vì dữ liệu blockchain không thể bị thay đổi hoặc bị phá hủy, và bản thân blockchain không thể bị gián đoạn hoặc biến mất, nên dữ liệu được ghi lại là vĩnh viễn. Chuỗi được bảo mật bằng mật mã. Và, vì một thay đổi nhỏ trong bất kì khối nào cũng sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ chuỗi, nên hầu như không thể giả mạo thông tin theo bất kỳ cách nào.

3. Minh bạch
   Nhiều người nghĩ giao dịch tiền điện tử là một hoạt động hoàn toàn ẩn danh, nhưng điều đó chỉ đúng một phần. Mặc dù có nhiều cách để che giấu danh tính của bạn, nhưng bạn không thể che giấu một giao dịch tiền điện tử. Các blockchain hoàn toàn minh bạch, có nghĩa là bất kỳ ai cũng có thể nhìn thấy giao dịch. Điều này giúp ngăn chặn việc thao túng thị trường.

Blockchain hoạt động như thế nào?

Cách đơn giản nhất để hiểu cách hoạt động của blockchain là tưởng tượng nó như một cơ sở dữ liệu lớn, ngoại trừ việc thay vì được lưu trữ trên một máy tính hoặc một máy chủ duy nhất, cơ sở dữ liệu được phân phối giữa một số lượng lớn các máy tính hoặc “nút”. Nút là một tên gọi khác của thiết bị xử lý, chẳng hạn như máy tính, là một phần của chuỗi khối. 

Cơ sở dữ liệu phân tán được tạo thành từ các khối riêng lẻ, mỗi khối chứa một đoạn dữ liệu blockchain, dấu thời gian kỹ thuật số, hàm băm mật mã của riêng nó và hàm băm của khối trước đó. Hàm băm về cơ bản là một chuỗi dài gồm các chữ số duy nhất xác định khối và nội dung của nó – giống như một dấu vân tay kỹ thuật số. 

Chính những hàm băm duy nhất này liên kết từng khối với nhau để tạo nên toàn bộ chuỗi khối. Nếu dữ liệu bên trong một khối duy nhất thay đổi, thì hàm băm của nó cũng vậy, có nghĩa là các khối tiếp theo sẽ không còn được phần còn lại của chuỗi nhận ra. Vì vậy, nếu kẻ tấn công muốn thay đổi một khối duy nhất, họ cũng sẽ phải thay đổi tất cả các khối theo sau nó. 

Điều đó gần như không thể xảy ra vì các khối đó được phân phối trên toàn bộ mạng và toàn bộ mạng phải đồng ý rằng các khối đó hợp lệ. Hơn thế nữa, nhờ các cơ chế như Proof-of-work (PoW), cần một lượng thời gian và sức mạnh tính toán đáng kể để xử lý một khối, chưa nói đến hàng trăm hoặc hàng nghìn khối. 

Loại thông tin mà mỗi khối chứa phụ thuộc vào mục đích blockchain được sử dụng. Việc sử dụng phổ biến nhất cho các blockchain ngày nay vẫn là tiền điện tử và trong trường hợp này, các khối được sử dụng để lưu trữ dữ liệu giao dịch, chẳng hạn như thông tin người gửi và nhận, số lượng tiền được chuyển, ngày giờ giao dịch diễn ra. 

Quá trình lấp đầy, xác thực và thêm một khối vào chuỗi được gọi là “khai thác” (hay là “đào” – theo cách gọi thông thường của người Việt Nam). Trong nhiều trường hợp, những người khai thác được thưởng cho những nỗ lực của họ bằng tokens tiền điện tử, điều đó đảm bảo rằng luôn có những người tham gia sẵn sàng đóng góp cho blockchain.

 Bạn có thể quan tâm: Bằng chứng cổ phần ‘Proof-of-stake’ (POS) là gì?

Tính thực tiễn của blockchain là gì?

Mặc dù giao dịch tiền điện tử vẫn là ứng dụng lớn nhất cho công nghệ blockchain, nhưng các ngành công nghiệp khác đã phát hiện ra những cách sử dụng khác cho nó. Một số lớn nhất bao gồm:

1. Smart contracts (Hợp đồng thông minh)
   Công nghệ blockchain cho phép các smart contracts, về cơ bản là các ứng dụng tự động chạy khi đáp ứng các điều kiện nhất định. Chúng thường được sử dụng để thực hiện một thỏa thuận giữa hai bên một cách tự động và vì không cần người trung gian nên chúng có giá trị tức thì và không tốn kém.

Các smart contracts cũng hoàn toàn minh bạch, vì vậy bất kỳ ai cũng có thể kiểm tra mã của họ trên blockchain để tìm hiểu chính xác cách chúng hoạt động.

2. Nền kinh tế chia sẻ
   Blockchains hiện đang được sử dụng để cho phép người mua và người bán, người cho vay và người đi vay, tương tác trực tiếp khi thực hiện giao dịch. OpenBazaar là một trong những ứng dụng cho phép người dùng mua và bán hàng hóa – giống như Amazon hay eBay – mà không cần trung gian.

3. Gây quỹ và tổ chức từ thiện
   Tính minh bạch hoàn toàn khiến các blockchain trở nên lý tưởng cho các nhà gây quỹ và tổ chức từ thiện vì tất cả các bên đều có thể biết chính xác nguồn tiền của họ đang đi đến đâu. Và một lần nữa, không có bên trung gian nào có thể cắt giảm hay ăn chặn nguồn tiền.

4. Cơ sở dữ liệu chính phủ
   Một số chính phủ hiện đang sử dụng cơ sở dữ liệu blockchain để minh bạch hóa, giúp các cơ quan chính phủ dễ dàng truy cập thông tin quan trọng hơn mà không ảnh hưởng đến tính bảo mật của nó.

5. Lưu trữ dữ liệu
   Công nghệ chuỗi khối (Blockchain) cũng cho phép các hệ thống lưu trữ dữ liệu an toàn và phi tập trung trong các lĩnh vực khác.

6. Quản lý danh tính
   Sổ cái blockchain cung cấp một phương pháp toàn diện hơn để xác minh danh tính của ai đó và công nghệ này ngày càng được sử dụng nhiều hơn để số hóa và bảo mật tài liệu cho các tương tác trực tuyến.

Nguồn

• Apa Itu Blockchain & Cara Kerjanya?
• Blockchain
• Ledger